Urazy mięśni, ścięgien i więzadeł
Przyczyną uszkodzenia mechanicznego mięśni jest nadmierne obciążenie podczas wysiłku fizycznego lub wystąpienie zewnętrznej siły rozciągającej, która spowoduje zerwanie części włókien mięśniowych. W wyniku uszkodzenia tkanki mięśnia powstaje krwawienie, co z kolei indukuje stan zapalny w obrębie mięśnia objawiający się zaczerwieniem, zasinieniem, podniesieniem temperatury oraz bólem. Może wystąpić również opuchlizna uszkodzonej tkanki. Będzie to uszkodzenie w wyniku makrourazu mięśnia.
Inną przyczyną zmian chorobowych w obrębie mięśnia są powtarzające się mikrourazy pojawiające się w wyniku częstej i długotrwającej, powtarzającej aktywności np. trening nie poprzedzony dobrze przeprowadzoną rozgrzewką. Z kolei siedzący tryb życia powoduje skrócenie i złe odżywienie mięśni, które tracąc swą elastyczność stają się podatne na systematyczne uszkadzanie włókien mięśniowych. Powstający w wyniku mikrourazów stan zapalny powoduje zrosty i powstawanie blizn, co zaburza biomechanikę układu mieśniowo-powięziowego i prowadzi do dalszych uszkodzeń. Tego typu zmiany w mięśniach mogą przebiegać bezobjawowo aż do pojawienia się makrourazu, który może być spowodowany stosunkowo nawet niewielką siłą, na które osłabione, skrócone i źle odżywione mięśnie są szczególnie podatne.
Ścięgna to łącznotkankowe struktury łączące mięśnie z kośćmi. Najczęstszą przyczyną naderwania ścięgna jest wystąpienie dużej siły, która prowadzi do uszkodzenia włókien ścięgnistych. Warto wiedzieć, że elastyczność ścięgien jest uzależniona nie tylko od systematycznego ich rozciągania, ale również temperatury (rozciągliwość kolagenu zwiększa się w temperaturze powyżej 39°C). Szczególnie podatne na urazy z powodu wychłodzenia jest ścięgno Achillesa, dlatego też bardzo ważne jest zakładanie na trening w niskich temperaturach, wysokich, ciepłych skarpet. Również dlatego tak ważna jest dobra rozgrzewka przed treningiem, zawierająca elementy rozciągania. Należy pamiętać, że ilość kolagenu w ścięgnach zależy od częstotliwości i intensywności ich rozciągania. Siła rozciągająca, działająca na ścięgno musi trwać co najmniej 4 do 5 min, aby wywołać prawdziwe rzeczywiste rozciągnięcie włókien mięśniowych. Oczywiście skręcenie kostki lub upadek na nadgarstek, również może spowodować uszkodzenie ścięgien i może zdarzyć się również podczas codziennej aktywności.
Podobnie do mięśni, ścięgna ulegają mikrourazom podczas powtarzających się przez długi czas obciążeń (takich jak np: pisanie na komputerze) co może również spowodować stan zapalny przyczepów mięśniowych.
Uszkodzenie więzadeł występuje rzadziej niż mięśni i ich przyczepów i wymaga wystąpienia dużej siły, wywołującej naprężenie graniczne struktur stabilizacyjnych staw (ścięgna, więzadła, torebka stawowa). Całkowite zerwanie więzadeł jest wskazaniem do operacji, jednakże uszkodzenie częściowe włókien można leczyć zachowawczo.
Większość urazów naderwania mięśni, stawów i więzadeł nie wymaga długotrwałej stabilizacji. Zwłaszcza, że najnowsze badania naukowe pokazują, że już dwa dni unieruchomienia zmienia strukturę włókien kolagenowych, zaś trwające powyżej 6 tygodni unieruchomienie powoduje adaptacje tkanki kolagenowej do pozycji skróconej, co oznacza długotrwałą rehabilitację aby uzyskać pełen zakres ruchu w stawie po tak długim unieruchomieniu.
Rehabilitację należy rozpocząć tak szybko jak to możliwe, to znaczy należy zwiększać obciążenie stawu w miarę ustępowania bólu i stanu zapalnego. Większość lekarzy rekomenduje użycie okładów lodem, oraz tabletki przeciwbólowe i przeciwzapalne, aby jak najszybciej zmniejszyć stan zapalny w uszkodzonej tkance. Jednakże pojawiają się głosy lekarzy np. dr. Gabe Mirkina, który pisze, że stan zapalny jest konieczny w procesie gojenia się tkanki, dlatego nie w każdym przypadku należy go obniżać (polecam artykuł: http://drmirkin.com/fitness/why-ice-delays-recovery.html).
Metody leczenia stosowane w przypadku uszkodzeń powyższych tkanek to: masaż poprzeczny oraz ćwiczenia kolagenowe, stabilizacyjne, wzmacniające. W przypadku mięśni wprowadzamy również masaż tkanek głębokich i w późniejszej fazie ćwiczenia rozciągające.
